Hulp voor naasten

Het fenomeen verslaving is van alle tijden. Alcoholisme, drugs- en seksverslaving bestaan al zo’n beetje sinds mensenheugenis, maar ook relatief nieuwe vormen van verslaving zoals obsessief gamen en internetten zorgen voor grote problemen.

Maar eigenlijk komen alle vormen van verslaving op hetzelfde neer: een toestand waarin een persoon fysiek en/of mentaal afhankelijk is van een gewoonte of een stof. Het zorgt voor steeds kortere perioden van gelukzaligheid die de verslaafde in een steeds dieper dal brengen.

In het filmpje Nuggets op Youtube wordt getracht de werking van een verslaving op een simpele, maar toch confronterende wijze te illustreren.

In de hoofdrol zien we een kiwi-vogel met een voorliefde voor magische goudklompjes die hem naar hogere sferen doen stijgen. Deze klompjes worden meer en meer een obsessie, en het gelukzalige gevoel wordt korter en korter. Uiteindelijk wordt de wereld om de kiwi heen steeds grauwer, en vindt hij zichzelf aan het einde van het filmpje alleen in het donker…

Iemand heeft een verslaving als hij of zij ergens emotioneel of lichamelijk afhankelijk van is.

Wat is emotionele afhankelijkheid bij verslaving?

Bijna alle soorten verslaving zorgen voor emotionele afhankelijkheid. Hier is sprake van wanneer iemand:

• de hele tijd denkt aan de verslavende gewoonte, en bijna nergens anders aan.
• het gevoel heeft het gebruik nodig te hebben.
• depressief te zijn wanneer hij/zij stopt iemand met de middle of gedrag.
• interesse verliest in werk, familie en hobby’s.
• vrienden en het respect van omgeving kwijt raakt en dit hem/haar bovendien steeds minder interesseert.

Wat is lichamelijke afhankelijkheid bij verslaving?

Wanneer iemand steeds meer van het middel nodig heeft om hetzelfde effect te krijgen. Dit heet gewenning. Wanneer iemand ziek wordt als hij/zij stopt met gebruiken noemen we dit ontwenningsverschijnselen.

Drugs en medicijnen zorgen bijna altijd voor lichamelijke afhankelijkheid. Maar ook andere verslavingen kunnen lichamelijke afhankelijkheid geven. Dat komt doordat er bij verslaving een stofje in de hersenen komt dat een kick geeft. Stopt iemand met de verslaving, dan mist hij/zij dat stofje. Het maakt niet uit wat voor verslaving het is. Als een gokverslaafde stopt, krijgt hij/zij ook echte ontwenningsverschijnselen.

Omgaan met iemand met een verslaving is niet eenvoudig; zeker niet die zelf vindt dat er niets aan de hand is. Wat kun je doen?

Informeer jezelf over de desbetreffende verslaving. Stel jezelf op de hoogte van de feiten. Lees er zoveel mogelijk over en praat erover met deskundigen. Schat het verslavingsprobleem op zijn waarde, maak het niet groter of kleiner dan het is.

Geef degene die een verslaving heeft niet de schuld van zijn/haar toestand. Geef ook niet jezelf de schuld. Concentreer je eigen gezondheid en zorg dat je zelf op de been blijft. Als iemand stappen zet om zijn/haar verslaving aan te pakken dan is dit aan te moedigen.

Stop met pogingen iemands middelengebruik of gedrag in de hand te laten houden. Als je, bijvoorbeeld, als partner alcohol drinken verbiedt door flessen leeg te gooien, zal iemand toch weer een manier zoeken aan alcohol te komen. Maar werk ook niet mee aan de verslaving. Als je zegt dat je bezwaren hebt dan ga je natuurlijk ook bijvoorbeeld geen geld geven voor gokken of bier kopen.

Houd op iemand uit de moeilijkheden te verlossen. Iedere volwassene is verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag, je kunt als partner die verantwoordelijkheid niet overnemen. Als je gewend bent om het voor iemand problemen te voorkomen, overweeg dan eens om daarmee te stoppen. Laat diegene zelf de gevolgen ervaren van zijn/haar gedrag.

Ga zelf weer gewoon leven. Als iemand met een verslaving zo centraal komt te staan in de relatie kan het zijn anderen in het gezin in zijn/haar schaduw gaat leven. Dit kun je bereiken door bijvoorbeeld oude vriendschappen weer op te nemen, aandacht te besteden aan hobby’s, sociaal weer actiever te worden. Als je positieve wendingen in je eigen leven weet te bewerkstelligen dan voel je jezelf beter

Maak je geloofwaardig, uit geen loze dreigementen. Zeg eerlijk wat je vindt, en doe wat je zegt. Als je consequenties trekt uit het gedrag , hou je daar dan ook aan vast.

Laat jezelf, of je kinderen niet mishandelen. Als geweld de relatie binnen komt dan zal dit niet vanzelf stoppen, neem dan tijdig maatregelen. Lees hierover meer op: www.vooreenveiligthuis.nl.

Zoek ondersteuning bij bijvoorbeeld mensen die weten wat je doormaakt. Kijk in je omgeving naar naastenondersteuning of maak kennis met een zelfhulpgroep.

Dit lijstje is natuurlijk erg zwart-wit en geeft uiteraard niet in alle gevallen antwoord. Iedere situatie is immers uniek. We hopen deze adviezen je kunnen helpen bij het maken van je keuzes.

Wel doen

• Zet jezelf centraal; laat niet alle aandacht gaan naar diegene die een verslaving heeft.
• Zoek ondersteuning in je omgeving, praat erover met bijvoorbeeld lotgenoten.
• Zoek voor jezelf rust en ontspanning.
• Vertrouw op je eigen oordeel, laat je niks wijsmaken.
• Probeer te relativeren (met humor).
• Wees duidelijk in wat je wilt, wat je van de ander verwacht. Dus, geef je grenzen aan.
• Praat dingen uit als hij of zij nuchter is.
• Ga iets voor jezelf doen als je partner onder invloed is. Ga hem of haar dan niet verzorgen.
• Geef complimenten over de dingen die hij of zij goed doet. Neem verantwoordelijkheid voor jezelf en ander gezinsleden.
• Behandel diegene met een verslaving zoals je zelf behandeld zou willen worden, als een volwassene.

Niet doen

• Jezelf de schuld geven van zijn of haar verslaving.
• Controleren, bijv. strepen op de fles zetten, hem volgen. Dit kost veel tijd en energie en zal op den duur niet werken.
• Verzorgen, bemoederen of zeuren; dit werkt soms zelfs averechts.
• Omwille van de lieve vrede niets meer zeggen.
• Meegaan in het liegen of smoesjes verzinnen.
• Krenken of vernederen.
• Aandacht schenken aan de ontwenningsverschijnselen.
• Meegaan in het gebruik of gedrag; drink, bijvoorbeeld, niet mee.
• Meewerken aan het gebruik, ook niet financieel zoals drank of drugs kopen of geld lenen.
• In discussie gaan als hij of zij onder invloed is.
• Emoties opkroppen.
• Zijn of haar verantwoordelijkheden overnemen.
• Meerijden met iemand die onder invloed is.

Stel voor om samen hulp te zoeken voor de verslavingsproblemen. Je kunt samen naar de huisarts gaan om hulp te vinden.

Zorg ervoor dat je niet continue verwijten maakt maar je kunt wel duidelijk aangeven wat je van diegene verwacht.

Neem afstand op het moment dat het teveel wordt of als hij/zij niet mee wilt werken. Het is niet de bedoeling dat jij ook in een neerwaartse spiraal beland.

Werk samen toe naar de professionele hulpverlening. Je kunt ons bellen of met ons chatten voor tips en advies. Wij staan je graag te woord.