De Toolbox Middelengebruik Forensische zorg is uitgebracht!

Tactus heeft in samenwerking met de Oostvaarderskliniek de vertaalslag gemaakt van de KFZ richtlijn ‘Problematisch middelengebruik in de forensische klinische zorg’ naar een praktisch inzetbaar handelingsprotocol voor de dagelijkse forensische praktijk.

De richtlijn is theoretisch en wetenschappelijk; de vertaalslag is praktisch en concreet. Het resultaat is de Toolbox; een kartonnen doos met alle onderdelen in boekvorm:

• Handreiking problematisch middelengebruik voor de forensische praktijk
• Middeleninformatie voor de professional
• Psycho-educatie: afkomstig uit de module Verslavingdebaas van Tactus en aangepast naar de forensisch klinische praktijk
• Stap voor stap werkboek Middelengebruik en strafbaar gedrag: op weg naar verandering.
• Praktische oefeningen voor de cliënt
• *Poster: biedt ondersteuning in het gebruik van de oefeningen

De Toolbox geeft informatie, aanwijzingen en praktische oefeningen om in alle fasen van de behandeling in gesprek te blijven met de cliënt over het gebruik van middelen en verslaving; altijd in relatie tot delictgedrag.

De Toolbox is ook online te vinden met elk onderdeel als pdf bestand; zie de onderstaande link. Je vindt er ook de uitgebreide informatie over dit product en het ontstaan hiervan.
Doorontwikkeling handelingsprotocol middelengebruik – KFZ

Samenwerking

Marielle Brenninkmeijer (verpleegkundig specialist ambulante afdelingen Enschede): ‘Tactus heeft de opdracht van KFZ gekregen en wij hebben als voorwaarde gesteld dat we het samen met de Oostvaarderskliniek wilden doen. Zo is de samenwerking ontstaan. Dit is essentieel; Tactus is expert in de verslavingszorg en weet ook veel van forensische zorg, maar we wilden de experts van de TBS-kliniek hierbij betrekken en die twee verschillende werelden bij elkaar brengen. Het mooie en bijzondere van dit project is dat we dit samen hebben weten te brengen. Het ging niet zonder slag of stoot, want we werken vanuit twee verschillende culturen, maar door aanhouden en volhouden is het een succes geworden’.

Annelies Vissers (klinisch psycholoog / psychotherapeut en manager Behandelprogramma FPC de Oostvaarderskliniek): Het is een hele unieke samenwerking: de Oostvaarderskliniek is gespecialiseerd in forensische psychiatrie en TBS en Tactus in de verslavingszorg. Dat betekent dat je uit je eigen expertise en uit je eigen denkveld moet komen en zoeken naar waar de overlap zit.

We wilden allemaal meteen aan de slag, maar we moesten een stap terug doen om de visie en uitgangspunten helder te krijgen. ‘Hoe komen we naar een gemeenschappelijke visie op behandeling van middelengebruik in de forensische psychiatrie. En hoe zorgen we ervoor dat de behandeling uitvoerbaar is in het forensisch veld’. Essentieel is het middelengebruik in relatie tot delictgevaar; die relatie moet altijd centraal staan. De vrijheidsbeperkingen van de kliniek zorgen voor belemmeringen in de behandeling. Je kan niet experimenteren met gebruik en soms wordt pas bij resocialisatie het gebruik zichtbaar.

Ondanks alle strubbelingen hebben we toch doorgezet en de moeilijkheden overwonnen; daar zijn we trots op. Het mooie van de Toolbox is dat het echt een product van beide instellingen is geworden!

Het mooie van de Toolbox is dat het echt een product van beide instellingen is geworden!

Praktische toepasbaarheid

Marielle: We wilden de ervaringen vanuit de forensische zorg goed integreren. We zijn op werkbezoeken geweest en hebben interviews afgenomen. ‘Mensen zeiden: je kan wel iets ergens op een website zetten, maar dat gaan we niet vinden en daar gaan we nooit meer wat mee doen’. Daar kwam de praktische toepasbaarheid uit en de aandacht voor vormgeving en laagdrempeligheid.

Binnen de forensische zorg kunnen alle medewerkers -van regiebehandelaar tot sociotherapeut- en alle cliënten, inclusief LVB, hiermee aan de slag. Het hele idee is dat de behandelaar met de cliënt op zoek gaat naar wat bruikbaar is en wat werkt. Kortom; zorg op maat.

Volgende stap

De volgende stap is het helpen met implementeren op de afdelingen van de landelijke forensische instellingen. Dat wordt de volgende call, waarvoor nu de aanvraag loopt bij KFZ.

Het implementeren van de Toolbox behoeft namelijk extra aandacht, zoals een training voor medewerkers. Als een instelling ermee aan de slag wil, gaan we daadwerkelijk contact maken; het is niet zomaar de doos opsturen en klaar. We stellen vragen als: ‘hoe gaan jullie dit aanpakken, kunnen we jullie erbij helpen, wat hebben jullie nog nodig’. Kortom: hoe ga je het implementeren en borgen. Dat hele proces behoeft extra aandacht en dat staat in de volgende call. Op korte termijn verwachten we een positieve toezegging van KFZ. Ze kijken inhoudelijk heel grondig mee en dat is super.

Medewerkers ontwikkeling Toolbox:
Tactus: Elske Roeleveld (projectleider), Marielle Brenninkmeijer en Heleen Westendorp.
Oostvaarderskliniek: Annelies Vissers, Jeantine Stam.
En vele anderen…..

Bestellen
De toolbox is online te downloaden via www.kfz.nl/projecten/call-2017-52 óf fysiek te ontvangen door een mail te sturen naar toolboxKFZ@tactus.nl . Aan de fysieke toolbox zijn kosten verbonden.

Momenteel is Tactus, samen met de Oostvaarderskliniek, bezig met het ontwikkelen van een implementatiestrategie. Een onderdeel daarvan is het ontwikkelen van trainingsmateriaal om instellingen op weg te helpen in het opstarten met de toolbox en trainingen voor medewerkers als ook een Train de Trainer variant.