Loslaten

Jan heeft kanker en vanuit zijn longen is de kanker uitgezaaid tot in bijna al zijn organen. Hij zal spoedig sterven. Jan woont alleen sinds zijn scheiding. Hij heeft twee volwassen kinderen met wie hij al jaren geen contact heeft gehad. Hij leeft zeer geïsoleerd in een gedateerde woning. Gedateerd is een eufemisme voor een woning waar je liever niet dood gevonden wil worden. Sinds de jaren zeventig is er geen onderhoud meer gepleegd. Ook de inboedel is sindsdien onveranderd gebleven.

Jan wil geen hulp. Jarenlang kwam er een huishoudelijke hulp die een goede band had opgebouwd. Toen zij een andere baan vond, wilde ze in ieder geval iemand vinden die naar `haar’ Jan zou blijven omkijken. Huishoudelijke hulp wilde Jan niet meer. “Niet nodig”, zei hij.

Zo kwam ik als bemoeizorger in het leven van Jan. Jan zat altijd op de bank. De Tubantia half open geslagen op de salontafel. En de tv aan. Programma’s van de dag er voor werden met veel aandacht bekeken.

Jan dronk alcohol, maar naar eigen zeggen was dit geen probleem. Was het ooit een probleem geweest? “Ach”, zei Jan dan. “Een pijpje bier!”. En daarmee was een gesprek over alcohol al snel gestopt. Maar bezoek van iemand van Tactus stelde Jan toch wel op prijs.

De alcohol had er in ieder geval voor gezorgd dat Jan al vroeg thuis was komen te zitten. Het drinken was niet meer te combineren met zijn baan als internationaal vrachtwagenchauffeur.

Hij kwam thuis te zitten, en hij nam dit letterlijk. De buurman op de hoek heeft zich jarenlang om hem bekommerd. Deze man werkte bij een grote keuken en name met regelmaat etensbakjes vol voedsel mee. Jan at er wel van, maar ik kreeg nooit de indruk dat hij flink at. Jan was mager en werd met de jaren alleen maar magerder.

Als ik iemand zo zienderogen achteruit zie gaan, overleg ik met cliënt om zijn huisarts te bellen. Een betrokken huisarts die cliënt al jaren niet meer had gezien kwam op huisbezoek. Ze zette de medische molen in werking. Met het trieste resultaat dat er kanker werd aangetroffen in het uitgemergelde lichaam van Jan. Het drinken werd snel minder. Een paar ‘pijpjes’ werd al snel een hele onderneming voor hem.

De ziekte greep zo snel om zich heen dat Jan bedlegerig werd en nu toch echt wel thuiszorg moest gaan accepteren. Die kwam drie maal per dag, al was dit tegen de wens van Jan, want die vond eens per dag al meer dan genoeg. Naast wat praktische zorg wilde Jan niet meer ondersteuning. En mij vroeg hij de oren ook niet van het hoofd. Ik heb een scheerapparaat voor hem gekocht. Jan was dankbaar, al had hij nauwelijks meer de kracht om zelf het apparaat langs zijn gezicht te halen. 

Samen met de huisarts, zijn kinderen, de verpleging hebben we afgesproken om Jan’s wens te respecteren: hij wilde alleen in zijn huis blijven en hier sterven. De dochter woonde in de stad en was weer een keer langs gekomen. De zoon, van ver, bezocht na tientallen jaren zijn vader na het gesprek met de hulpverlening. Samen hebben ze gezorgd voor een bed in de woonkamer kwam, op de plek van de bank waar Jan twintig jaar op had gezeten. De deur bleef van het slot. Zo konden we er in ieder geval te allen tijde in. Ik bleef het moeilijk vinden om Jan alleen na een bezoek achter te laten in zijn huis. Hij kon niets meer zelf en zo moest hij de nacht weer zien door te komen. Het was zijn keus, wel passend bij zijn leven, maar niet makkelijk om dit zo te laten gebeuren.

Jan is alleen overleden, niemand aan zijn zijde. De thuiszorg vond hem `s morgens in bed.