Mensen met een ijzersterk geheugen

“Hoe oud bent u?” vraag ik aan Gert die tegenover mij zit. “65”, zegt de man met het jongensachtige gezicht. Hij zegt het op een toon alsof hij dagelijks mensen informeert over zijn leeftijd. “En wanneer bent u geboren?” “1960”. Ik weet dat dit klopt. Dan stel ik hem de vraag of hij 1960 en 65 bij elkaar kan optellen. Een diepe frons tekent zich af in het witte gelaat van Gert. “60 + 65 is…… 125.” Ik kijk hem aan en geef hem de ruimte om deze rekensom nog een keer te herzien. “125”, herhaalt hij.

Het geheugen van Gert hapert op meer fronten. Hij heeft geen idee meer hoelang hij al in zijn appartement, met uitzicht op een grote beuk, woont. Hij is taxichauffeur geweest en als hij daarover aan de praat raakt, kan hij elke straathoek in Nederland beschrijven. Tuurlijk, er is wel iets veranderd, maar hij geeft gedetailleerd aan hoe hij het snelst van A naar B kon komen. Nu komt hij niet verder dan het winkeltje in het zorgcomplex.

Korsakov, zult u denken of misschien hardop uitroepen. Een vermoeden van, zal ik hierop antwoorden want een diagnose stel ik niet. Maar met dit vermoeden kan er wel een stap richting de Korsakovafdeling van Dimence gezet worden. Korsakov is een wonderlijk syndroom. Niemand heeft het. Doe een poging als je mij niet gelooft en ga eens rondvragen binnen je caseload. “Hebt u Korsakov?” “Ik?”, roept de man verbaasd uit. “Ik? Welnee, ik heb een ijzersterk geheugen”. Dat hij toch alle afspraken op advies van jou in het schriftje schrijft, is omdat hij zoveel aan zijn hoofd heeft dat er weleens iets bij inschiet. “Ach”, zeg ik dan altijd om mij gelijk te stellen met een cliënt, “ik schrijf ook altijd alles op in mijn agenda”. Ik weet dat ik geen ijzersterk geheugen heb.

Korsakov heeft een enorm stigma. Begrijpelijk, want Korsakov krijg je niet door te veel te wandelen. Korsakov heeft alles met verslaving te maken en ook met slechte zelfzorg. Logisch, want als je veel drinkt neemt de eetlust af en krijg je vanzelf een tekort aan vitamines. Over geheugenproblemen valt in veel gevallen wel te praten. De leeftijd is de boosdoener en als je ergens niets aan kunt doen is het je leeftijd. “Iedereen vergeet wel eens wat”, zeggen de mensen met Korsakov dan voluit. Meestal niet zoveel als jij, denk ik er dan achteraan.

Als een schilder is gaan drinken, en er ontstaan problemen met het geheugen, is de schildersziekte prima bespreekbaar. De schilder bracht ik vrijwillig naar de Korsakovafdeling voor onderzoek naar zijn geheugen. Drinken? Nee, daar kan het niet door gekomen zijn. In de kliniek vertelt de schilder uitgebreid over zijn bedrijf en als je niet beter zou weten, zou je echt geloven dat hij na de opname de ladder weer op gaat. Ik trof hem na opname ladderzat thuis aan. Hij was de opname alweer vergeten.

Ach en dan Hendrik. De man met een verwilderde baard en lang grijs haar. Elke keer als ik aanbel, en hij de deur open doet, kijkt hij mij met verbaasde ogen aan: “Ken ik u”? Ik mag altijd binnenkomen in de keurig opgeruimde woning. Het aanrecht vol met lege pakken chocomel en de bijkeuken vol met lege drankflessen. Hendrik heeft geen probleem en naar eigen zeggen geen hulp nodig. Even terug naar Gert voor ik het vergeet. Aan het eind van dit gesprek zeg ik tegen hem: “Je bent 5 jaar jonger” Gert kijkt mij blij aan en zegt: “dat scheelt een slok op een borrel”.