XTC
XTC is momenteel de meest gebruikte partydrug in Nederland. Het wordt veel gebruikt door jongeren op feesten en (muziek)festivals. XTC komt het meest voor in pilvorm en heeft oppeppend effect, versterkt je waarneming en geeft je gevoel van intimiteit met anderen.
XTC werkt niet erg verslavend. Wel komt het vaak voor dat mensen het uitgaan zonder XTC niet meer leuk vinden. Hoe meer je het echter gebruikt, hoe minder snel het lekkere gevoel terugkomt.
Moet ik me zorgen maken?
De volgende signalen kunnen wijzen op een XTC-verslaving:
- Je gebruikt vaker en meer dan je van plan was.
- Het lukt je niet om te minderen of te stoppen.
- Je hebt ruzie of conflicten over of wegens je XTC-gebruik.
- Je bent weleens niet naar je werk of school gegaan vanwege XTC-gebruik.
- Je hebt steeds meer of vaker XTC nodig om om wakker te blijven of te presteren.
- Je vind uitgaan zonder XTC te gebruiken niet leuk.
- Je gebruikt XTC om iets te vergeten of situaties aan te kunnen.
- Het kost je telkens meer tijd om na gebruik van lachgas te herstellen.
Test jezelf
Maak je je zorgen over je XTC-gebruik? Doe dan deze test op DrugsEnUitgaan.nl om meer inzicht te krijgen in je gebruik.
Aanmelden
Je kan je aanmelden via je huisarts. Uiteraard kun je ons ook altijd eerst bellen of met ons chatten voor advies.
Meer over XTC
Veelgestelde vragen
Drugs is een verzamelnaam voor middelen die de hersenen beïnvloeden en daardoor effect op lichaam en geest hebben. Dit wordt ook wel de psychoactieve werking genoemd.
Elementen die effect drug beïnvloeden
Welke effecten een bepaalde drug precies zal hebben, hangt van verschillende elementen af. In het algemeen zijn er drie factoren van invloed op het effect van een bepaalde drug:
- De drug zelf: het soort drug, hoeveel je er van neemt, de manier van inname.
- De set: kenmerken van de gebruiker zelf, zoals hoe je je voelt (blij, gestrest, verdrietig), de gezondheid, verwachtingen, vermoeidheid, etc.
- De setting: kenmerken van de omgeving, zoals de temperatuur, vertrouwde of onveilige omgeving, druk of rustig, de mensen die aanwezig zijn, de muziek die opstaat.
Indeling drugs
Drugs kunnen op verschillende manieren ingedeeld worden. De meest gebruikte indeling is de indeling naar de werking van de drugs op de hersenen. De effecten kunnen stimulerend zijn, verdovend of bewustzijnsveranderend. Sommige middelen, zoals hasj en wiet, hebben meerdere effecten.
- Stimulerend
Bij deze middelen krijgt de gebruiker het gevoel meer energie te hebben en alerter te zijn. De ademhaling en hartslag verhogen, de bloeddruk stijgt en de spieren spannen zich aan. Voorbeelden: cocaïne en amfetamine maar ook tabak en koffie. Stimulerende middelen worden soms ook wel ‘uppers’ genoemd. - Verdovend
Hierbij komt de gebruiker in een slaperige roes. Verdovende middelen hebben een kalmerende en ontspannende werking. De gebruiker kan in een slaperige roes komen. De ademhaling en hartslag worden langzamer en spieren ontspannen. Voorbeelden: heroïne en andere opiaten, ghb, maar ook alcohol en slaapmiddelen. Verdovende middelen worden soms ook wel ‘downers’ genoemd. - Bewustzijnsveranderend
De gebruiker van deze middelen gaat de wereld (heel) anders zien en beleven doordat deze middelen het bewustzijn tijdelijk veranderen. Voorbeelden: LSD, hasj en wiet, paddo’s. Bewustzijnsveranderende middelen worden soms ook wel ‘trippers’ of ‘tripmiddelen’ genoemd.
Deze indeling naar effecten gaat niet altijd op. Sommige middelen hebben een gemengd effect. XTC werkt bijvoorbeeld stimulerend, maar verandert ook de waarneming. Hasj en wiet werken verdovend, maar zorgen lichamelijk voor lichte stimulering en kunnen ook bewustzijnsveranderend zijn.
De officiële benaming van XTC – ook weleens geschreven als ecstasy – is 3,4-methyleendioxymethamfetamine (MDMA). In Nederland is XTC de meest gebruikte harddrug. Gebruikers nemen XTC vaak op feesten en festivals. Maar XTC wordt ook thuis, in de kroeg of op andere plekken gebruikt. Het heeft een stimulerend én een bewustzijnsveranderend effect.
XTC is voornamelijk als pil op de markt, en deze wordt geslikt. XTC-pillen zijn er in een heleboel kleuren en hebben vaak een logo of afbeelding. De laatste jaren wordt MDMA-poeder steeds vaker gezien op de drugsmarkt. Gebruikers nemen kleine likjes poeder per keer, of ze slikken het poeder in een capsule of in een vloeitje gerold (MDMA-bommetje). Soms lossen gebruikers een dosis poeder op in hun drankje.
Bij slikken begint de gebruiker de effecten te voelen na 15 tot 60 minuten en duren 4 tot 6 uur.
Grofweg heeft XTC twee soorten effecten, namelijk stimulerend (meer energie, oppeppend) en bewustzijnsveranderend (je ervaart de wereld anders, het ‘love’-effect).
Geestelijk
- behoefte aan contact, bijvoorbeeld zin om te praten en te knuffelen
- warm, ontspannen gevoel
- een ‘verliefd’ gevoel
- een gelukkig, opgewekt gevoel
- muziek intenser beleven
- aanraking voelt intenser
- bij hogere doseringen: in jezelf gekeerd raken
- verwardheid, angst
Lichamelijk
- meer energie
- droge mond
- grote pupillen
- verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk
- zweten
- verhoogde lichaamstemperatuur
- stijf gevoel in de kaken, tandenknarsen
- wazig zien, ogen trillen (nystagmus)
- gespannen spieren
- misselijkheid, benauwdheid
- geen honger
- soms: bleek gezicht
- hoofdpijn, duizelig
- soms: niet kunnen slapen
Het effect wordt niet alleen bepaald door het middel zelf, maar ook door persoonlijke eigenschappen (zoals eerdere ervaring met XTC, verwachting, gezondheid etc.) en de omgeving waarin wordt gebruikt. De effecten kunnen dus per persoon en per moment verschillen.
Ook zijn de effecten afhankelijk van hoeveel je neemt per keer: de meeste mensen merken de effecten na één keer hun lichaamsgewicht in mg MDMA (als je 60 kg weegt, dus 60 mg MDMA). Als de gebruiker méér dan anderhalf keer zijn/haar lichaamsgewicht in MDMA neemt (als je 60 weegt, 90 mg MDMA), nemen risico’s en vervelende bijwerkingen toe.
XTC zorgt ervoor dat het lichaam niet meer goed de temperatuur kan regelen. Daardoor kunnen gebruikers oververhit raken. Gebruikers kunnen ook niet meer zo goed plassen. Daardoor kun je te veel water drinken en een watervergiftiging oplopen.
Korte termijn
- De XTC kan verkeerd vallen
De gebruiker kan zich dan angstig, verward, draaierig of misselijk voelen. - Kater
De dagen na gebruik kun je je somber, lichtgeraakt, ‘leeg’ en vermoeid voelen. Ook kan het moeilijker zijn om te concentreren. Vaak is deze ‘dip’ twee à drie dagen na gebruik het ergst (vandaar de term ‘dinsdagdip’ na gebruik op zaterdag). Hoe meer XTC er is gebruikt, hoe groter de kans op een kater. - Oververhitting
De lichaamstemperatuur verhoogt na gebruik van XTC. In combinatie met een warme omgeving, te warme kleding en lang dansen kan dit voor oververhitting zorgen. Dit kan levensgevaarlijke gevolgen hebben, zoals uitval van lever en nieren. Een (beginnende) oververhitting is o.a. te herkennen aan hoofdpijn, verwardheid, duizeligheid, een bleek gezicht, minder goed kunnen praten of bewusteloos raken. - Hart- en vaatproblemen
XTC versnelt de hartslag en verhoogt de bloeddruk. Dit kan gevaarlijke gevolgen hebben, zoals hartritmestoornissen, een hartinfarct of een beroerte. Mensen die al hart- en vaatproblemen hebben lopen extra risico. Ook een hoge dosis vergroot het risico, net als het combineren met andere oppeppende drugs. - Watervergiftiging
XTC zorgt ervoor dat je lichaam meer water vasthoudt dan normaal gesproken. Wanneer je veel water drinkt in korte tijd kun je een watervergiftiging krijgen. Het beste is om één glas water per uur te drinken. - Kaakklem
Bij een kaakklem zijn de kaken stijf op elkaar geklemd en is de mond niet goed meer open te krijgen. - Epileptische aanval, trekkingen
Als de gebruiker gevoelig is voor epilepsie, of na oververhitting of watervergiftiging kan hij of zij een epileptisch insult krijgen. - Rijvaardigheid
Je kunt risico’s minder goed inschatten. - Overdosering
Sommige mensen zijn overgevoelig of allergisch voor MDMA. Ook wordt de kans op overdosering groter wanneer er gecombineerd wordt met sommige medicijnen en andere middelen.
Lange termijn
- Psychische klachten
Op de lange termijn kan XTC bij vaak en veel gebruik concentratieproblemen, geheugenproblemen en slaapproblemen versterken en mogelijk veroorzaken. Dit is afhankelijk van hoe vaak en hoe veel er gebruikt wordt. - DPDR/HPPD (Depersonalisatie of derealisatie en Hallucinogen Persisting Perception Disorder)
Er volgens soms vreemde klachten na het gebruik van XTC die lang kunnen aanhouden. Meestal gaan deze klachten vanzelf weer over. Het gaat om de
– derealisatie (het gevoel dat de wereld ‘vreemd’ of onecht is),
– depersonalisatie (je eigen lichaam ervaar je als vreemd of onecht)
– klachten met het zicht of in het hoofd (schokjes, duizelingen). - Verslaving
XTC is lichamelijk niet verslavend. Sommige gebruikers vinden uitgaan zonder XTC niet meer leuk. Er is dus wel kans op geestelijke afhankelijkheid. Bij vaak en veel gebruiken went je lichaam aan de effecten van XTC: het typische ‘love’-gevoel wordt dan minder.
Het gebruik van XTC is nooit zonder risico. Als je geen risico wilt lopen, gebruik dan niet. Lees tips die het risico van gebruik kunnen verkleinen.
XTC is 2 a 3 dagen zichtbaar in bloed of urine.
XTC staat op lijst I van de Opiumwet. Dit betekent dat productie, bezit, invoeren, uitvoeren en handel strafbaar zijn. De straffen zijn hoger zijn dan bij stoffen die op lijst 2 staan (bijvoorbeeld hasj en wiet).
XTC onderdrukt gevoelens van vermoeidheid en honger. Hierdoor kan het normale dag-/nachtritme verstoord worden en wordt er meer energie verbruikt. Wanneer een moeder vaak XTC gebruikt kan dit kan leiden tot vermoeidheid en gewichtsverlies. Hierdoor krijgt de baby mogelijk te weinig voedingsstoffen binnen om zich goed te kunnen ontwikkelen. Er is dan kans op aangeboren afwijkingen:
- Afwijkingen aan het hart
- Afwijkingen aan de ledematen
Dit uit zich bijvoorbeeld in klompvoeten, vergroeide tenen of vingers, het ontbreken van armen of benen. Deze ernstige afwijkingen ontstaan door gebruik van XTC tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap. - Leer/geheugenproblemen
Er lijkt een verband te bestaan tussen XTC-gebruik tijdens de zwangerschap en leer- en geheugenproblemen bij het kind na de geboorte. De directe oorzaak hiervan is echter nog onduidelijk.
Het is goed mogelijk dat de benzodiazepinen in combinatie met stimulerende middelen zoals speed, cocaïne en xtc minder goed werken. Er is niet bekend dat de combinatie extra gevaarlijk is, maar toch is voorzichtigheid geboden. Je bent bij gecombineerd gebruik je eigen proefkonijn en om die reden raden we het gebruik ook af. Het kan tot onvoorspelbare effecten leiden.
Het gebruik van stimulerende middelen en slaapmiddelen tegelijkertijd is niet erg zinvol, omdat ze tegenovergestelde effecten hebben. Sommige gebruikers nemen benzodiazepinen om in slaap te kunnen vallen na bijvoorbeeld speed, maar dit geeft extra gezondheidsrisico’s en het idee kan ontstaan dat je niet meer kunt slapen zonder benzodiazepinen.
In het kort
De één zegt dat de stonedheid van het pilletje langer duurt als je erbij blowt; de ander vindt dat hasj/wiet de XTC-roes afzwakt. Anderen merken geen effect van hasj/wiet op XTC. (bron: De Combiroes, ISBN: 90 5170 524 7)
Verdere uitleg
Allereerst raden wij het gecombineerd gebruik van drugs af. Er wordt al weinig onderzoek gedaan naar het gebruik van drugs, laat staan naar combi-gebruik. De precieze effecten van combi-gebruik zijn onbekend en – omdat ieder mens anders op drugs reageert – ook moeilijk voorspelbaar. Als je XTC, wiet of hasj of andere middelen door elkaar wilt gebruiken, ben je dus eigenlijk meer dan ooit je eigen proefkonijn.
Als je XTC en cocaïne combineert wordt de adrenaline-huishouding extra geprikkeld.
- Door een toegenomen prikkeling ontstaat een verhoogde bloeddruk, een verhoogde hartslag en kunnen acute problemen met het hart- en bloedvatenstelsel ontstaan.
- Het vergroot de kans op uitdroging en oververhitting.
- XTC kan het geheugen, de concentratie en de stemming aantasten. Het kan zo zijn dat de combinatie van cocaïne en XTC dit versterkt.
- De combinatie overbelast het hart en de lever. De kans op lichamelijke uitputting is extra groot.
- Door deze combinatie kan iemand nog dagenlang een lusteloos gevoel houden.
Allereerst raden wij het gecombineerd gebruik van drugs af. De precieze effecten zijn moeilijk voorspelbaar. Naar het gebruik van drugs wordt al weinig onderzoek gedaan, laat staan dat men onderzoek doet naar gecombineerd gebruik. Er is vrijwel niets bekend over experimenten met XTC en cocaïne. Bij gecombineerd gebruik ben je dus nog meer dan ooit je eigen proefkonijn.
Verdere uitleg
Gebruikers die XTC met cocaïne combineren nemen meestal eerst XTC en daarna cocaïne. Gebruikers die combineren zeggen dan, dat de combinatie hen zou helpen om de “stonedheid” van XTC, die soms urenlang kan aanhouden, af te zwakken. Die stonedheid laat zich het best omschrijven als een sloom, rustig gevoel waarbij men soms in zich zelf gekeerd is, dan weer urenlang doorpraat zonder dat het ergens over gaat. De cocaïne maakt hen weer helder en ze voelen zich niet meer zo’n zombie. Ze gebruiken het als het ware om zich weer wat energieker te voelen. (Bron Antenne, 1997).
Wat kun je nu over deze combinatie zeggen: XTC en cocaïne beïnvloeden de werking van neurotransmitters in de hersenen. Neurotransmitters zijn stoffen die een rol spelen bij de overdracht van boodschappen (prikkels) tussen de zenuwen. Neurotransmitters zorgen ervoor dat, afhankelijk van de plek in het zenuwstelsel waar ze voorkomen, bepaalde gedeelten van het zenuwstelsel geprikkeld worden waardoor allerlei effecten ontstaan. XTC en cocaïne activeren de zenuwen die serotonine, noradrenaline en dopamine afscheiden. Zenuwen die serotonine bevatten liggen in het gedeelte van de hersenen dat ons genot geeft. Zenuwen die adrenaline bevatten zijn betrokken bij de activering van allerlei lichaamsfuncties zoals hartslag en ademhaling. Zenuwen die dopamine bevatten liggen in die gedeelten van de hersenen die ons genot verschaffen, onze schrikreacties regelen en onze gedachten in overeenstemming brengen met de werkelijkheid. Overstimulering van ons schrikcentrum kan leiden tot paranoïde gedrag terwijl een teveel aan dopamine ook kan leiden tot verwardheid.
XTC beïnvloedt met name de serotinehuishouding en in mindere mate de adrenaline- en dopaminehuishouding. Cocaïne werkt met name op de adrenaline- en dopaminehuishouding en in mindere mate op de serotoninehuishouding. Door XTC en cocaïne te combineren wordt de adrenaline-huishouding extra geprikkeld. Door deze toegenomen prikkeling ontstaat een verhoogde bloeddruk, een verhoogde hartslag en kunnen acute problemen met het hart- en bloedvatenstelsel ontstaan.
Het is onbekend bij welke dosissen deze effecten optreden maar duidelijk is dat de risico’s toenemen naarmate de dosissen groter worden. Vandaar dat je, door te combineren, je eigen proefkonijn bent. Ook de dopamine-huishouding wordt extra geprikkeld. Dat zou kunnen leiden tot een tijdelijke verwardheid. Worden beide middelen lange tijd gecombineerd dan zou een door drugs veroorzaakte psychose kunnen ontstaan.
Verder valt te verwachten dat gecombineerd gebruik sneller tot een kater leidt. De zenuwen die betrokken zijn bij afgifte van serotonine en adrenaline raken door het gecombineerde gebruik sneller uitgeput waardoor de volgende dagen een leeg gevoel kan ontstaan.
Ook is voorstelbaar dat je bij gecombineerd gebruik sneller aan de effecten went waardoor je geneigd bent om grotere dosissen te nemen met alle risico’s van dien.
Als je speed en XTC combineert wordt de adrenalinehuishouding extra geprikkeld. Door deze extra prikkeling gaan bloeddruk en hartslag omhoog en kun je last krijgen van hartritmestoornissen.
Allereerst raden wij het gecombineerd gebruik van drugs af. De precieze effecten zijn moeilijk voorspelbaar. Over het gebruik van drugs wordt al weinig onderzoek gedaan. Laat staan over het gecombineerd gebruik. Er is vrijwel niets bekend over experimenten met XTC en speed. Bij gecombineerd gebruik ben je dus nog meer dan ooit je eigen proefkonijn.
Verdere uitleg
Voor een goed begrip van dit antwoord kun je eventueel ook het antwoord op de vraag lezen: hoe krijg je dat lekkere gevoel bij XTC. Daar wordt ingegaan op de werking van ons zenuwstelsel. Gebruikers van XTC nemen vaak eerst XTC en daarna speed. Gebruikers zeggen dat ze door het gecombineerde gebruik het effect van XTC verlengen. (Bron: Antenne, 96)
XTC is een afgeleide van speed ofwel amfetamine. XTC is in feite een amfetamine-achtige stof. Bij gecombineerd gebruik zal het amfetamine effect overheersen. Je zult minder merken van het specifieke effect van XTC. In feite neem je twee keer amfetamine waardoor onaangename effecten kunnen ontstaan.
XTC en amfetamine beïnvloeden de werking van neurotransmitters in de hersenen. Neurotransmitters zijn stoffen die een rol spelen bij de overdracht van boodschappen (prikkels) tussen de zenuwen. Neurotransmitters zorgen, afhankelijk van de plek in het zenuwstelsel waar ze voorkomen, dat bepaalde gedeelten van het zenuwstelsel geprikkeld worden waardoor allerlei effecten ontstaan. Zenuwen die serotonine bevatten, liggen in het gedeelte van de hersenen dat ons genot geeft. Zenuwen die adrenaline bevatten zijn betrokken bij de activering van allerlei lichaamsfuncties zoals hartslag en ademhaling. XTC beïnvloedt met name de serotinehuishouding en in iets mindere mate de adrenalinehuishouding. Amfetamine werkt met name op de adrenalinehuishouding maar ook op de serotoninehuishouding.
Door amfetamine en XTC te combineren wordt de adrenaline-huishouding extra geprikkeld. Door deze extra prikkeling ontstaat een verhoogde bloeddruk, een verhoogde hartslag en kunnen acute problemen met het hart- en bloedvatenstelsel ontstaan. Het is onbekend bij welke dosissen deze effecten optreden maar duidelijk is dat de risico’s toenemen naarmate de dosissen groter worden. Vandaar dat je, door te combineren, je eigen proefkonijn bent.
Verder valt te verwachten dat gecombineerd gebruik sneller tot een kater leidt. De zenuwen die betrokken zijn bij afgifte van serotonine en adrenaline raken door het gecombineerde gebruik sneller uitgeput waardoor een leeg gevoel kan ontstaan.
Ook is voorstelbaar dat je bij gecombineerd gebruik sneller aan de effecten went waardoor je geneigd bent om grotere dosissen te nemen met alle risico’s van dien.
De combinatie van ketamine met stimulerende middelen, zoals XTC, cocaïne en speed, kan riskant zijn voor personen met hart- en vaatziekten.
Omdat XTC stimulerend werkt, merkt een gebruiker minder van de verdovende werking van GHB. Hierdoor neemt deze eerder te veel GHB. Als de XTC uitgewerkt raakt en er zit nog veel GHB in het lichaam kan hij plotseling ‘out’ gaan. GHB kan door de verdovende werking, de bewustzijnsveranderende effecten van XTC versterken. De combinatie kan je nog meer ontremmen dan de middelen afzondelijk al doen.
4-FA en XTC zijn beide stimulerende middelen. Samen met 4-FA overbelast dit het hart. De kans op lichamelijke uitputting is extra groot. De kater kan hevig zijn en de dagen erna kan de gebruiker zich leeg en somber voelen. Verder vergroot het waarschijnlijk de kans op hersenschade en oververhitting. Als de gebruiker eerst 4-FA heeft genomen en vervolgens XTC ‘bijneemt’, komt de XTC extra hard aan omdat de effecten elkaar versterken. Hierdoor is de kans groter op vervelende bijwerkingen.
Er is weinig bekend over deze combinaties. Over het algemeen vergroot de kans op onvoorspelbare en negatieve effecten, zoals angst.
Het drinken van alcohol en daarbij XTC gebruiken geeft de volgende effecten:
- Extra kans op uitdroging: XTC-gebruik kan tot oververhitting van het lichaam leiden. In hete, slecht geventileerde ruimten en door intensief dansen kan de lichaamstemperatuur nog verder oplopen. Doordat alcohol op de hypofyse werkt wordt de urineproductie bevorderd. Veel urineren laat het lichaam extra uitdrogen. Door de combinatie alcohol en XTC is de kans op uitdroging dus extra hoog. Hoge koorts, toevallen, bloedingen door het hele lichaam, spierafbraak en nierstoornissen kunnen het gevolg zijn van uitdroging.
- Leverfunctiestoornissen: XTC kan acuut leverfalen veroorzaken, ook na één tablet. Alcohol is schadelijk voor de lever, de combinatie van beide middelen vormt een extra risico.
- Aantasting van geheugen: zowel alcohol als XTC -gebruik kan leiden tot veranderingen in de hersenen. Gevolgen kunnen zijn: aantasting van het geheugen, concentratiestoornissen en stemmingstoornissen (depressie).
Conclusie: combineren van XTC en alcohol is risicoverhogend. Doe het met strikte mate, liefst helemaal niet.
heeft afgelopen jaar XTC gebruikt
Ecstasy is na cannabis de meest gebruikte drug in Nederland. Eén op de twaalf Nederlanders van 18 jaar en ouder heeft ooit ecstasy gebruikt, één op de vijfendertig heeft in het afgelopen jaar gebruikt en meer dan 1% gebruikte nog in de afgelopen maand.
Over drugs in ons kennisplein
- Onderzoek
- /
- Publicaties
- /
- Tactus in Beeld
- Blog: wij zijn Tactus
- Tactus in Beeld